Altın fiyatlarının süratle yükseliş göstermesiyle birlikte yurt içinde altına talep artıyor. Bilhassa Türk toplumunun vazgeçilmez yatırım aracı olan altında tasarruf sahipleri daha çok yastıkaltını tercih ediyor, fakat atıl durumda olan altınların iktisada bir katkısı olmuyor.
Ekonomi idaresi yastıkaltı altınların iktisada kazandırılması amacıyla altın sertifikası üzere çeşitli enstrümanları devreye alsa da vatandaşlar ”belki ileride bir konut alırım, araç alırım” mantığıyla altınlarını kendi imkanlarıyla saklama yoluna gidiyor.
ALTIN PEŞİNATLI KREDİ MODELİ
Son periyotta kredi faizlerinin bir epey yükselmesiyle birlikte kredili konut satışları azalmış, bu durum konuta olan talebi hayli düşürmüştü. Hem yastıkaltı altınların iktisada kazandırılması hem konuta olan talebin artırılması maksadıyla iş dünyasından yeni bir teklif geldi. İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan konut piyasasının dingin olduğu bu periyotta, ”Vatandaş aldığı konutun %25- 30’unu yastıkaltı altınını getirerek ödesin, Merkez Bankası bu altını alsın rezervlerini artırsın. Sonra da 10- 15 yıllık konut kredisini sübvansiyonlu versin” dedi.
”FAİZ İNDİRİMİ İLE TALEP CANLANABİLİR”
Peki ‘altın konut’ modeli ülkemizde uygulanabilir mi? Konut piyasasını canlandırmak ismine öteki hangi formüller geliştirilebilir?
Konuyla ilgili merak edilenleri açıklayan Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu sözleri kullandı: ”Gayrimenkul tarafında aslında birinci kere konut sahibi olacaklara geliştirilecek finansman modellerine muhtaçlık duyduğumuz bir devirdeyiz. Kredi kampanyaları yapılmış olsa da mevcut faiz oranları epeyce yüksek. Bu faiz oranlarıyla insanların mesken sahibi olma talebi kıymetli derecede baskılanıyor. Bilhassa rastgele bir döviz bazlı yahut altın bazlı geliştirilebilecek modellerde faiz indirimi ile sağlanabilecek yarar, konutta bekleyen talebi canlandırabilir.
Gayrimenkul almak için bir peşinat biriktirenler bu peşinatı çoklukla altın, döviz üzere araçlarda tutuyorlar. Bu model bankalarda altının bozdurulması biçimi ile kurgulanabilirse, fizikî altınların getirilmesi çerçevesinde planlanabilirse bunun nispeten iktisada tesiri olabilir.
”MERKEZ BANKASI REZERVLERİNE OLUMLU TESİR YAPAR”
Aslında niyet olarak öngörülen öge konutta yastıkaltı olarak bekleyen altının Merkez Bankası yahut rastgele bir kamu bankasına teslim edilerek düşük faizli kredi alınmasına yöneliktir. Burada faiz oranları belirleyici olacaktır. Merkez Bankası’nın mevcut rezervlerine olumlu tesir yapacak olması kısmen bu noktada kıymetlendirilebilir.
‘ALTIN KONUT’ MODELİ UYGULANIRSA BUNUN PİYASAYA TESİRİ NE OLUR?
Küresel piyasalarda altının jeopolitik riskler nedeniyle çok pahalandığı bir devirdeyiz. Bunun gayrimenkul alacak bireyler açısından bir finansman modeline dönmesi konut almak için bekleyen şahısları ve inşaat projelerini üretmiş ve satmakta zorlanan müteahhitleri de nispeten rahatlatacak bir uygulama olur.
Bunun tüketici nezdinde ilgisini artırmak açısından birtakım ek düzenlemelere de muhtaçlık olabilir. Örneğin birden fazla kişinin konut kredisine ortak olması, konut kredilerine ortak olmaları oranında tapularda hissedar olması üzere ek opsiyonlar da denenebilir. Burada ebeveynler yüklü olarak çocuklarının konut sahibi olması açısından borçlanmalar yapabiliyorlar.
”GAYRİMENKUL ALIMINDA DEĞERLİ BİR İŞTAH VAR”
Eylül ayında konut satışları evvelki aylara nazaran artmaya başladı. Toplamda eylül ayında tüm gayrimenkul çeşitlerinde 285 bin tapu süreci yapıldı. Bir evvelki aya nazaran 5 bin fazla süreç oldu. Gayrimenkul alımında kıymetli bir iştah var. Merkez Bankası’nın önümüzdeki aylarda yapabileceği faiz indirimleri de bir yarar sağlayacak üzere gözüküyor.
ÖZEL BANKALARDA EN DÜŞÜK FAİZ ORANI NE KADAR OLDU?
Şu anda özel bankalara baktığımızda aylık faiz oranı yüzde 2.89 üzerinden 1 milyon TL kredi 120 ay vade ile çekildiğinde yaklaşık 29 bin 878 TL taksit meblağı oluyor. Geri ödemesi 3 milyon 585 bin TL’yi buluyor. Şu anda yıllık maliyet oranı yaklaşık yüzde 41.8 düzeylerinde. Gelecek faiz indirimi şayet yüzde 2 düzeylerine inebilirse burada daha yeterli bir indirimden bahsedebiliyor olacağız.
FAİZLER YÜZDE 1.9 DÜZEYİNE İNSE ÖDEMELER NE KADAR DÜŞER?
Yeni model basamaklı bir model de olabilir. Getirilen altın oranı arttıkça faiz oranı daha da aşağıya çekilebilecek biçimde olabilir. Bugün için bir örnek hesaplama yaparsak 1 milyon TL için faiz oranı yüzde 1.9 düzeyinde olsa aylık taksit fiyatı 21 bin 217 TL düzeyinde olur. Bu da aylık ödemelerde şu anki faiz oranlarına nazaran hayli uygun bir orana dönüşebilir. Yaklaşık olarak yüzde 1 oranında faizlerin düşürülmesi aylık ödemeleri tüketici nezdinde 8 bin 660 TL düzeyinde düşürecektir.”