Birleşmiş Markalar Derneği (BMD), Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) ve Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) ham husus ve yarı mamul ithalatında uygulanan ek vergi oranlarının düşürülmesini talep etti.
BMD Başkanı Sinan Öncel ile TASD Lideri Berke İçten ve TGSD Başkanı Ramazan Kaya’nın düzenlediği ortak toplantıda, dallarındaki meseleleri pahalandıran liderler, tahlil tekliflerini sıraladı.
Toplantıda konuşan BMD Başkanı Öncel, üye markalarının yarıdan fazlasını oluşturan hazır giysi ve ayakkabı kategorilerinde ortalamanın da üzerinde bir gerileme yaşandığını söz ederek, “Özetle söylemek gerekirse perakende satışları temmuzda sert fren yaptı. Temmuzdan temmuza yıllık değişime baktığımızda ise markaların yüzde 58’inde adet satışlarının düştüğünü görüyoruz. Temmuz 2023’e nazaran ciro artışının resmi enflasyonun altında kaldığını beyan eden markalarımızın oranı yüzde 66’ya ulaşmış bulunuyor. Bu tablo kelam konusu markaların cirolarındaki artışın sarfiyatları karşılayamadığı manasına geliyor” diye konuştu.
Markalar için personellik, ortak alan sarfiyatları ve ham hususun en kıymetli maliyet kalemlerinden olduğunu belirten Öncel, şöyle devam etti:
“10 uzama yılı sona eren kontratlarda 4-5 kat kira artış talepleriyle karşılaşıyoruz. Son bir yılda kiralarda dolar bazında yüzde 32,11 artı. Ciro kirasının uygulandığı mağaza için rayiç bedel üzerinden uyarlama davası açılmaması gerektiğini düşünüyoruz. Zira fahiş kira artış talepleri ve ham husus ithalatında uygulanan yüksek vergiler başta olmak üzere, tüm maliyet artışları er yahut geç fiyatlara yansıyor ve enflasyonla çabayı olumsuz etkiliyor.”
Öncel, sabit masraflardaki artış trendinin devam ettiği bir devirde satışlardaki gerilemenin tüm kesimi huzursuz ettiğini belirterek, daldaki hasarın daha fazla büyümeden ham unsur ithalatındaki yüksek gümrük vergileri ve ciro kirası içeren kontratlar konusunda mevzuatın güncellenmesi gerektiğini lisana getirdi.
AYAKKABICILARIN TALEPLERİ
TASD Başkanı Berke İçten de yaklaşık 6 milyar dolarlık bir hacme ulaşan ayakkabı sanayisinin son iki yıla kadar net ihracatçıyken, yüksek maliyet artışlarına paralel olarak bölümün yurt dışında pazar kaybettiğini, ithalatın da arttığını söyledi.
Sektördeki dış ticaret istikrarındaki bozulmanın bu yıl da hızlanarak devam ettiğini aktaran İçten, şunları kaydetti:
“İhracattaki dramatik düşüşe karşılık ithalatın patlamasının temelinde kesimin rekabetçiliğini kaybetmesi yatıyor. Girdi maliyetleri ile kur ortasındaki makas giderek açıldığı için fiyat tutturamıyor, Asya’daki rakiplerimize nazaran çok değerli kalıyoruz. Örneğin bir çift spor ayakkabı için kullanılacak malzemeyi hesapladığımızda Çin ile Türkiye ortasında 3,9 dolarlık fiyat farkı oluşuyor. Personellik ve öbür maliyet kalemlerini eklediğimizde fark çok daha açılıyor. Mevcut şartlarda personellik maliyetlerini düşürme imkanı yok. Hasebiyle en azından ham unsur ve yan sanayi tedarikinde ayakkabı üreticisinin eli rahatlatılmalı, ithalatta yüzde 100’ü aşan vergiler makul düzeylere indirilmeli.”
İçten, ayakkabı dalının yıllık 70-80 milyon dolarlık ham unsur ve yan sanayi ithalatının olduğunu belirterek, “6 milyar dolarlık ticaret hacminin olduğu bölümde bu ölçünün olağan olduğunu kıymetlendiriyoruz. Hasebiyle yan sanayicilerin ithalat vergilerin artırılması istikametindeki taleplerine katılmıyoruz. Yan endüstriye getirilecek ek vergilerin bitmiş eser fiyatını artırmaktan öteki bir işe yaramayacağını değerlendiriyoruz” tabirlerini kullandı.
Ayakkabı kesiminin mevcut kapasitesiyle Türkiye’nin ithal ettiği ayakkabıların büyük kısmını üretebileceğine dikkati çeken İçten, global markaların ülkede üretim yapabilecekleri yerin oluşturulması gerektiğini söz etti. Meşhur markalarla Türkiye’de yatırım yapmaları içi görüşmeler yaptıklarını anlatan İçten, yakın vakitte Almanya menşeili bir markanın Türkiye’de yatırım kararı alabileceğini belirtti.
İçten, “Türkiye’de yıllık 200 milyon ikili yakın ‘çakma ayakkabı’ üretiliyor. Vergi ve SGK primi ödemesi başta olmak üzere yasal hiçbir mevzuata tabi olmayan bu firmalar, kesimde haksız rekabete yol açıyor. Ülkemizin ve bölümümüzün yurt dışındaki imajını da olumsuz etkileyen çakma ayakkabıya karşı Ticaret Bakanlığımızın başlattığı çabayı daha faal bir formda sürdürmesini bekliyoruz.” diye konuştu.
‘DESTEKLEYİCİ SİYASETLER TOPARLANMAYI HIZLANDIRIR’
TGSD Başkanı Ramazan Kaya da Türk hazır giysi bölümünün, global piyasalardaki zorluklar ve ekonomik şartları nedeniyle üretimden ihracata kayıplar verdiğini lakin bölümün sahip olduğu deneyim ve güçlü altyapısı sayesinde bu şiddetli periyodu geride bırakma konusunda kararlı olduklarını vurguladı.
Yeniden toparlanıp yükselişe geçmek için stratejik adımların atılması gerektiğini lisana getiren Kaya, şunları söyledi:
“Kamunun destekleyici siyasetler geliştirmesinin toparlanma sürecini hızlandıracağına inanıyoruz. Bu kapsamda kamudan öncelikli beklentilerimiz ortasında bölgesel minimum fiyat uygulamasına geçilmesi, minimum fiyat dayanağı verilmesi, kesimin 4-5 yıllık dönüşüm sürecini finanse edebilmesi için uygun şartlarda orta vadeli krediler sağlanması, ihracatta özel kur uygulamasına geçilmesi, bölümümüzü etkileyen ithalatta yüksek muhafaza tedbirlerinin kademeli olarak azaltılması ve kaldırılması ile iş gücü maliyetleri üzerindeki SGK yüklerinin azaltılması yer alıyor.”
Kaya, hazır giysi kesimi olarak perakende ve ayakkabı kesimi ile ortak meşakkatlerinin bulunduğunu tabir ederek, “Kira masrafları, personellik maliyetleri, uydurma eser üzere zorlukları aşmak ve dallarımızın sürdürülebilirliğini sağlamak için muhakkak noktalarda birlikte hareket etmeliyiz. Bu güç birliği sadece kesimlerimize değil, ülke ekonomimize de paha katar.” diye konuştu.