Şili Kongresi solcu hükümetin haftalık çalışma saatinin beş yıl içinde 45’ten 40’a düşürülmesini içeren yasa tasarısını onayladı. Bu, Şili’nin haftalık çalışma saatlerini ikinci kere azaltması oldu. Daha evvel de 2005 yılında yeniden periyodun solcu hükümeti süreyi 48 saatten 45 saate indirmişti. Böylece Şili Ekvador ile Venezüela’yla birlikte bu değişikliği yapan üçüncü ülke oldu.
Kongre’deki son prosedürü de tamamlayan hükümet, yasanın 1 Mayıs Milletlerarası Personel Günü’nde yürürlüğe gireceğini duyurdu. Kelam konusu yasa 2017 yılında mevcut solcu iktidarın üyesi Camila Vallejo ile Komünist Parti milletvekili Karol Cariola tarafından gündeme getirilmişti.
Aşama etap azalacak
Tasarının beş yıllık evreli uygulaması, haftalık çalışmanın bir yıl içinde 44 saate, üçüncü yılda ise 42 saate düşeceği manasına geliyor. Yani çabucak gerçekleşecek bir değişiklik değil bu. 40 saate inmesi fakat beş yıl içinde mümkün olacak. Yani birinci bir saatlik indirim 2024 yılında yürürlüğe girecek. Bir sonraki iki saatlik azalma üçüncü yılda, kalan iki saatlik azalma ise beşinci yılda uygulanacak, böylelikle değişiklikler 2028 yılına kadar büsbütün işler hale gelecek.
Uzun bir hazırlık devri sonunda atılan adım ülke çalışma hayatına canlılık getirecek elbette. Şili Çalışma Bakanı Jeannette Jara “Bu, hayat kalitemize büyük katkı sağlayacak bir proje” derken pek haklı.
Başkan Boriç’in de vaadiydi
İşçi hakları, 37 yaşındaki Cumhurbaşkanı Gabriel Boric‘in 11 Mart 2022’de ülke tarihinin en genç başkanı olarak göreve başladığında uyguladığı programın değerli bir ayağını oluşturuyor. Boric’in seçim vaatleri ortasında da bulunan yeni yasa, patronların bu değişiklik nedeniyle maaşları düşürmesini engellediği üzere, çalışanların haftada dört günlük çalışma haftasına geçmesine de müsaade veriyor. Yasa işgücünün yüzde 27’sinden fazlasını oluşturan kayıt dışı kesimde istihdam edilenler için geçerli değil doğal.
Yasa bir toplumsal uzlaşma sonucu yürürlüğe girmiş görünüyor. Zira ülkedeki pek çok şirket yeni maddeyi desteklediğini açıkladı. Fakat kimi küçük firmalar kayıp saatleri telafi etmek için daha fazla emekçi istihdam edecek kaynaktan mahrum olduklarını söyleyerek biraz soğuk bakıyorlar değişikliğe.
Parlamentoda tasarıya karşı oy kullananlar elbette sağcı üyeler oldu. 14 muhalif Cumhuriyetçi Parti milletvekili “er ya da geç büyük çoğunluğun ziyan göreceğini” savunarak yasaya karşı çıktı. İşçileri “büyük çoğunluk görmeme” budalılığı alışılmış bu.
Bölge için çok kıymetli örnek
Bu, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’ne (OECD) nazaran, ülkeleri dünyanın en uzun resmi çalışma saatlerine sahip olan Latin Amerika üzere bir bölge için çok fakat çok değerli bir adım. İşçiler ismine seviniyor insan. Umarım haftalık çalışma saatleri 48 olan Arjantin, Meksika, Peru, Panama ile 44 saat olan Brezilya’da da atılır gibisi bir adım.
Fransa’da haftalık çalışma mühletinin 35 saat olduğunu anımsatarak asıl maksadın bu olması gerektiğini belirteyim. Ancak Şili ya da öteki Latin Amerika ülkelerinden evvel (ne de olsa demokrasinin beşiği) haftalık çalışma saati 40 olan, en fazla 48 saatle sonlandırılan İngiltere yapmalı bunu.
Augusto Pinochet faşizmi altında yıllarca haklarından fakir bırakılan Şili işçileri kıymetli bir kazanım elde etti.
Ne hoş.