Ankara Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Gayrimenkul Geliştirme ve İdaresi Kısmı Lideri Prof. Dr. Harun Tanrıvermiş, e-kira kontratı uygulamasıyla e-Devlet’ten kira bedellerinin izlenip, çok artışların tespit edebileceğini belirterek, “Bu da fahiş kira artışlarının önlenmesine yardımcı olacak.” dedi.
Tanrıvermiş, AA muhabirine, e-kira kontratı uygulamasına ait değerlendirmede bulundu.
Hazine ve Maliye Bakanlığının 2023’te beyanda bulunan konut sahibi sayısını 1,8 milyon olarak açıkladığını anımsatan Tanrıvermiş, yaklaşık 3,7 milyon mesken sahibinin minimum beyanname vermediğini söyledi.
Tanrıvermiş, kira mukavelelerinin artık e-Devlet üzerinden elektronik ortamda yapılmasının öngörüldüğünü anımsatarak kontratların dijital ortama aktarılmasıyla konut piyasasının daha şeffaf ve emniyetli olacağını bildirdi.
Merkezi Kira Takip Sistemi ile kiralama ihtilaflarının yaşanması durumunda, kontrat kaidelerine ait takip ve incelemenin daha kolay yapılabileceğine işaret eden Tanrıvermiş, e-kira kontratının avantajlarını şöyle sıraladı:
“Kira kontratlarının Merkezi Takip Sistemi’ne alınması hem konut sahipleri hem de kiracılar için daha şeffaf piyasanın kurulmasına imkan verecek. Kira mukavelelerinin kayıt dışı olmasının önüne geçilebilecek. Kamu otoriteleri ile uzmanların yerleşim yerlerindeki kiralık konut ve iş yerlerini incelemesi ve fahiş kira artışlarını tespit etmeleri kolaylaşacak. Ayrıyeten, konut piyasasındaki kira, boşluk ve aidat üzere dataların daha gerçek ve emniyetli biçimde elde edilmesine imkan verecek. Kiralanan gayrimenkullerin kayıt altına alınması, beyanname sonunun dışında kalan konutlar ile emsal kira üzerinden vergilendirilmesi gereken maliklerin çarçabuk tespitine imkan sağlayacak. Bu yolla gayrimenkul sermaye gelirinin rasyonel vergilendirilmesi yapılabilecek ve vergi gelirlerinde önemli artış sağlanacak.”
“KİRA SÜREÇLERİ HIZLANACAK”
Tanrıvermiş, dijitalleşen kira kontratlarının süreçleri hızlandırarak gayrimenkul yatırımlarını daha cazip hale getireceğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Düzenlemeyle kiracı ve konut sahibi ortasında yapılacak kontrat direkt mesken sahibi yahut yetkilendirdiği sorumlu gayrimenkul danışmanı tarafından e-Devlet üzerinden internet tapu ilişkisi kurularak gerçekleştirilmeli. Kiracı ve kefiller de elektronik imza atabilmelidir. Kira mukavelelerinin e-Devlet Kapısı üzerinden yapılması için öncelikle mevzuatta yeni düzenleme yapılması, malikin talep etmesi halinde alınacak kefillerin ıslak imza yerine elektronik imza atmaları ve depozito parasının kontratta belirtilmesi mümkün kılınmalıdır.”
Geçiş sürecinde konut cinsi değişikliğinin yapılması gerektiğini belirten Tanrıvermiş, konut varlığının yaklaşık 7 milyonunun şimdi cins değişikliğinin yapılmadığını, bunun da e-Devlet üzerinden internette tapu sayfasına bağlanılarak direkt malik yahut vekalet verilecek sorumlu danışman tarafından kontrat hazırlanmasına imkan vermeyeceğini söz etti.
Tanrıvermiş, “Kira fiyatının sistem üzerinden görülebilmesi, kiracılara ve mesken sahiplerine bölgelerindeki piyasa şartları hakkında hakikat ve şimdiki bilgi sağlayacak. Ayrıyeten, e-Devlet sisteminden kira bedelleri izlenerek, çok artışlar tespit edilecek ve gerekli müdahalelerde bulunulabilecek. Bu da fahiş kira artışlarının önlenmesine yardımcı olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
“YÜKLENEN MUKAVELELERİN GÜVENLİĞİ VE SAKLILIĞI SAĞLANMALI”
Tanrıvermiş, sürecin sağlıklı ve tesirli formda işlemesi için belirli bir çerçevenin temel alınması gerektiğine dikkati çekerek, şöyle konuştu:
“Kira mukavelelerinin sisteme tanımlanması için belli bir müddet verilmesi değerlidir. Belirlenen mühlet içinde yükleme yapılmayan kontratlar için tüzel ve idari yaptırımlar açıkça belirtilmelidir. Yüklenen mukavelelerin güvenliği ve saklılığı sağlanmalıdır. Ferdî datalar korunmalı ve sırf yetkilendirilmiş bireyler tarafından erişilebilir olmalıdır. Kontratın resmi kopyasının elektronik imza ile doğrulanmış versiyonu saklanmalı ve bu kopyaya her iki taraf da erişebilmelidir. Mukavele mühletinin bitiminde, yeni mukavelelerin de tıpkı formda e-Devlet sistemine yüklenmesi zaruriliği getirilmelidir.”